Υπογονιμότητα
Η υπογονιμότητα αποτελεί ένα σύνθετο ζήτημα που αφορά τη δυσκολία στην επίτευξη εγκυμοσύνης έπειτα από ελεύθερες ερωτικές επαφές για διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου. Παρόλο που η υπογονιμότητα συχνά συγχέεται με την στειρότητα, είναι σημαντικό να τονιστεί πως δεν πρόκειται για απόλυτη αδυναμία τεκνοποίησης, αλλά για μειωμένη δυνατότητα. Ο όρος «στειρότητα» αφορά περιπτώσεις κατά τις οποίες τεκνοποίηση είναι βιολογικά αδύνατη, όπως σε περιπτώσεις αφαίρεσης της μήτρας ή αζωοσπερμίας στον άνδρα.
Αίτια υπογονιμότητας στη γυναίκα
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τη γονιμότητα στις γυναίκες. Ορισμένοι από αυτούς αφορούν ανατομικές ή ορμονικές διαταραχές, ενώ άλλοι σχετίζονται με εξωγενείς παράγοντες, όπως φλεγμονές ή ηλικία.
- Ηλικία: Η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στη γυναικεία υπογονιμότητα. Με την πάροδο των ετών, η ποιότητα και η ποσότητα των ωαρίων μειώνεται, καθιστώντας δυσκολότερη την επιτυχία σύλληψης.
- Ενδομητρίωση: Αυτή η πάθηση, αν και όχι πλήρως τεκμηριωμένη, συσχετίζεται με δυσκολίες στη σύλληψη, καθώς επηρεάζει τη λειτουργία της μήτρας.
- Απόφραξη σαλπίγγων: Μία από τις κύριες αιτίες υπογονιμότητας είναι η απόφραξη των σαλπίγγων, που συχνά προκύπτει από φλεγμονές ή λοιμώξεις. Αυτό εμποδίζει τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο.
- Ορμονικές διαταραχές: Οι ανισορροπίες στις ορμόνες μπορεί να επηρεάσουν την ωορρηξία, με πιο συνηθισμένο παράδειγμα το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), το οποίο παρεμποδίζει την κανονική ωορρηξία.
- Ανατομικές ανωμαλίες: Τέλος, οι ανωμαλίες στη δομή της μήτρας μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα, δυσχεραίνοντας τη διαδικασία εμφύτευσης του εμβρύου.
Αίτια υπογονιμότητας στον άνδρα
Η ανδρική υπογονιμότητα είναι συχνά αποτέλεσμα ανωμαλιών στο σπέρμα. Οι βασικοί παράγοντες που αξιολογούνται είναι ο αριθμός, η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων.
- Ορμονικές διαταραχές: Ανισορροπίες στις ορμόνες, όπως η τεστοστερόνη, μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή σπερματοζωαρίων.
- Φλεγμονές και τραυματισμοί: Οποιαδήποτε φλεγμονή ή τραυματισμός των γεννητικών οργάνων μπορεί να επηρεάσει τη ποιότητα του σπέρματος, μειώνοντας τις πιθανότητες γονιμοποίησης.
- Παχυσαρκία και κακές συνήθειες: Η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ συνδέονται επίσης με την υπογονιμότητα στους άνδρες, καθώς επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα και την ποσότητα των σπερματοζωαρίων.
- Γενετικές ανωμαλίες: Ορισμένες γενετικές διαταραχές μπορεί να παρεμποδίσουν τη φυσιολογική παραγωγή σπέρματος, οδηγώντας σε προβλήματα γονιμότητας.
Με τι συμπτώματα εκδηλώνεται η υπογονιμότητα;
Η υπογονιμότητα δεν είναι πάντα εμφανής, καθώς μπορεί να μην υπάρχουν προφανή συμπτώματα. Ωστόσο, ορισμένα σημάδια μπορεί να υποδεικνύουν προβλήματα γονιμότητας.
Συμπτώματα στον άνδρα
Στους άντρες, το κύριο σύμπτωμα είναι η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από ένα έτος προσπάθειας. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- στυτική δυσλειτουργία
- προβλήματα στην εκσπερμάτιση
- αλλαγές στους όρχεις
- ορμονικές ανισορροπίες
- παχυσαρκία
Συμπτώματα στη γυναίκα
Στις γυναίκες, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο περίπλοκα και περιλαμβάνουν:
- ακανόνιστος κύκλος
- επώδυνη περίοδος
- απουσία περιόδου
- ενδομητρίωση
- φλεγμονώδεις νόσοι της πυέλου
- επαναλαμβανόμενες αποβολές
Διάγνωση υπογονιμότητας
Η διάγνωση της υπογονιμότητας απαιτεί συστηματικό έλεγχο τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας. Στον άνδρα, το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί τη βασική εξέταση. Μέσω αυτής της εξέτασης αναλύεται ο αριθμούς, η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Στη γυναίκα, οι εξετάσεις για τον έλεγχο της υπογονιμότητας περιλαμβάνουν:
- κολποσκόπηση
- διακολπικό υπερηχογράφημα
- υστεροσαλπιγγογραφία
- υστεροσκόπηση
- ορμονικές εργαστηριακές αναλύσεις αίματος
Πώς αντιμετωπίζεται η υπογονιμότητα;
Η αντιμετώπιση της υπογονιμότητας ποικίλλει ανάλογα με τα αίτια που την προκαλούν και τα δεδομένα του εκάστοτε ζευγαριού. Οι θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:
- Φαρμακευτική αγωγή σε περιπτώσεις λοιμώξεων ή ορμονικών διαταραχών
- Χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση ανατομικών προβλημάτων ή παθήσεων όπως η ενδομητρίωση
- Συνδυασμός φαρμακευτικής και χειρουργικής θεραπείας σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο
- Μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση σε περίπτωση που οι απλούστερες μέθοδοι δεν είναι επιτυχείς
Εν κατακλείδι, η υπογονιμότητα αποτελεί μια πολυδιάστατη κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Μέσα από σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, τα ζευγάρια μπορούν να δημιουργήσουν την οικογένεια που ονειρεύονται.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υπογονιμότητα, επικοινωνήστε με τον εξειδικευμένο Μαιευτήρα- Χειρουργό Γυναικολόγο Ενδοσκόπο Δρ. Λεωνίδα Παπαδόπουλο.